กลุ่มคนที่อยู่ภายนอกบริเวณศูนย์กลางของสังคมและวัฒนธรรมหลัก มักใช้เรียกกลุ่มคนที่ด้อยโอกาสทางสังคม เศรษฐกิจ การศึกษา หรือทางกฎหมาย ซึ่งส่งผลให้พวกเขาด้อยโอกาสที่จะได้รับบริการ ความคุ้มครอง และความเอาใจใส่ดูแลจากรัฐอย่างเท่าเทียมกับคนอื่นๆ

สาเหตุที่ทำให้บุคคลหรือกลุ่มคนกลายเป็นคนชายขอบ มีอาทิ การมีถิ่นที่อยู่อาศัยในชนบทห่างไกล การมีร่างกายพิการจนเป็นข้อจำกัดทางการศึกษาและการทำงาน การเป็นคนในกลุ่มชาติพันธุ์ซึ่งมีข้อจำกัดทางภาษา วัฒนธรรม และสิทธิการเป็นพลเมืองของรัฐ การไม่มีสถานภาพทางกฎหมายในระบบทะเบียนราษฎร สาเหตุเหล่านี้อาจส่งผลต่อกันไปเป็นลูกโซ่ เช่น คนพิการ หรือคนไม่มีสถานะเป็นพลเมือง จะขาดโอกาสที่จะเรียนหนังสือในระดับสูง ทำให้ไม่สามารถทำงานหรือประกอบอาชีพที่มีรายได้สูงๆได้ ทำให้ตกอยู่ในสภาพยากจน และเข้าไม่ถึงสิทธิและบริการที่ควรจะได้รับจากรัฐ

ตัวอย่างของคนชายขอบในประเทศไทย เช่น ชนกลุ่มน้อย คนไร้รัฐ เด็กกำพร้า เด็กข้างถนน ผู้อพยพ ผู้ลี้ภัย

คนชายขอบ บางครั้งเรียกว่า ประชากรชายขอบ (marginal population)

ปรับปรุงล่าสุด 17/12/2564